Review “A Brightness Long Ago” van Guy Gavriel Kay

Volgende review schreef ik voor de Facebook groep “Science Fiction & Fantasy Boekenclub“.

Weinig mensen in deze groep lijken al vertrouwd met het werk van Guy Gavriel Kay (GGK), mijn favoriete hedendaagse fantasy auteur, dus post ik eens een recensie van A Brightness Long Ago, zijn roman uit 2019 die ik net uit heb.

Eerst een woordje over de auteur. Toen ik voor het eerst van hem hoorde, kwam zijn naam me al bekend voor. Na enig opzoekwerk bleek waarom: als twintigjarige student werd hij, dankzij een familieconnectie, de rechterhand van Christopher Tolkien bij het samenstellen van mijn favoriete boek, De Silmarillion. Qua voorteken van een carrière als fantasy auteur kan dat tellen! GGK debuteerde pas tien jaar later met een pure fantasy trilogie, Het Fionovar Tapijt, die ik nooit heb gelezen. Pas vanaf zijn volgende roman, Tigana, stortte hij zich op historische fantasy, of om meer precies te zijn: fantasy in een setting die sterk gelijkt op een bepaalde plaats en periode uit de wereldgeschiedenis. Zelf houdt hij van de beschrijving “geschiedenis met een kwartslag naar de fantastiek”.

In zijn vierde werk, The Lions of Al-Rassan, introduceerde GGK een wereld die bijna identiek is aan Europa en het Middellandse Zeegebied tijdens de Middeleeuwen. De weinige verschillen met de echte wereld zijn dat alle namen anders zijn (soms helemaal anders, maar meestal vaag gelijkend), dat joden, christenen en moslims respectievelijk de manen, de zon en de sterren aanbidden (maar verder wel alle religeuze gebruiken en conflicten uit onze geschiedenis hebben) en dat er een zweem van magie aanwezig is, waar slechts sommige personages zich echter van bewust zijn. De meeste van GGK’s volgende romans spelen zich ook in deze wereld af. Een overzicht in historische volgorde: Sailing to Sarantium en Lord of Emperors (een duologie en mijn persoonlijke favoriet van GGK) spelen zich af tijdens de bouw van de Hagia Sophia in het Byzantijnse Rijk, The Last Light of the Sun tijdens de rooftochten van de Vikings, The Lions of Al-Rassan tijdens de Spaanse Reconquista, en Children of Earth and Sky tijdens de late Renaissance.

A Brightness Long Ago, dat in zekere zin een prequel is op Children of Earth and Sky, speelt zich af in het Italië van de Renaissance, toen oorlogvoerende stadstaten huurlingenlegers tegen elkaar inzetten. De twee hoofdpersonages zijn de dochter van een hertog, die tijdelijk de vrijheid heeft gekregen om van een avontuurlijk leven te proeven voor ze moet kiezen tussen een dynastiek huwelijk of een leven in een klooster, en een kleermakerszoon uit Seressa (Venetië), die een goeie opleiding heeft genoten maar verwikkeld geraakt in de dodelijke intriges tussen de stadstaten. De belangrijkste nevenpersonages zijn twee concurrerende condittieri (aanvoerders van huurlingenlegers), een ietwat heidense genezeres en een lid van de machtige Sarsi (Medici) familie uit Firenta (Firenze).

De vete tussen de twee condottieri vormt de rode draad doorheen het verhaal, maar zoals steeds bij GGK is er geen strakke verhaalstructuur, eerder een meanderende opeenvolging van dramatische gebeurtenissen en dialogen, vergezeld van interessante mijmeringen en poëtische beschouwingen. Romantiek speelt meer nog dan in zijn andere werken een grote rol. Waren daar niet de brutale historische gebeurtenissen, dan zou je dit bijna een liefdesverhaal tegen een historische achtergrond kunnen noemen.

GGK staat bekend om zijn sterke vrouwelijke personages, die zich staande proberen te houden in een door mannen gedomineerde wereld, zonder dat hij daarom vervalt in fantasy clichés. Hier dus geen waanbeelden over zwaardvechtende prinsessen die geoefende vechters verslaan, wel taaie, gewiekste, avontuurlijke vrouwen die dodelijke risico’s nemen om het leven te leiden dat ze willen leiden. Paradoxaal genoeg staat GGK ook bekend om de onweerstaanbare aantrekkingskracht die zijn mannelijke personages uitoefenen op het andere geslacht. Sommige boeken hadden daardoor een zweem van mannelijke wensvervulling. Op zich niets verkeerds aan wat mij betreft, maar het ergerde wel mijn hang naar realisme. In recentere werken zoals A Brightness Long Ago is deze eigenschap er veel minder. Het blijft wel opvallend hoeveel personages strikingly handsome of beautiful zijn.

Al bij al weer een topwerk van GGK, een auteur waarvan ik de boeken bewust opspaar voor wanneer ik een boek wil lezen waarvan ik op voorhand zeker kan zijn dat ik ervan ga genieten. Interessant voor de schrijvers onder ons is trouwens dat de scenes van één hoofdpersonage worden verteld in de eerste persoon, maar de scenes van alle andere perspectiefpersonages in de derde persoon. Meestal gebeurt dat in de OVT, maar soms ook in de OTT. Ik had dergelijke afwisseling nog nooit gezien, maar het sluit allemaal naadloos op elkaar aan.